Dự và chỉ đạo Hội nghị có đồng chí Bùi Ngọc Đảm - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hòa Bình; đồng chí Nguyễn Minh Thành - Giám đốc sở GD&ĐT; các đồng chí lãnh đạo UBND các huyện, Thành phố; thành viên BCĐ cuộc vận động hai không của tỉnh; các đồng chí cán bộ quản lý giáo dục; đại diện cán bộ, chuyên viên trong ngành GD&ĐT.

        Trong gần 25 năm đổi mới, dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự quan tâm của Nhà nước và của nhân dân, ngành Giáo dục đã có những đóng góp to lớn cho sự phát triển của đất nước, sự nghiệp GD&ĐT Hòa Bình  đã có nhiều tiến bộ dành được nhiều kết quả quan trọng trên khắp các lĩnh vực của sự nghiệp GD&ĐT. Tuy nhiên, ở thời điểm cách đây gần 5 năm, chúng ta còn những hạn chế và thiếu sót cần khắc phục, trong đó tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục là hai vấn đề bức xúc nhất mà toàn ngành GD&ĐT cả nước, của tỉnh và toàn xã hội quan tâm. Xuất phát thực tiễn trên, đòi hỏi ngành GD&ĐT phải tìm mọi biện pháp chấn chỉnh mạnh mẽ, cương quyết làm lành mạnh hoá môi trường giáo dục; khuyến khích các thầy cô giáo, các em học sinh hoạt động dạy và học sáng tạo. Phải dạy thật, học thật, thi thật thì mới nâng cao chất lượng giáo dục một cách thực chất, bền vững lâu dài. Tại thời điểm đó, trong khi ở nhiều trường học việc thi cử, đánh giá kết quả học tập của học sinh chưa được thực hiện nghiêm túc, còn có những vi phạm về quy chế thi, kiểm tra. Việc vi phạm luật pháp, đạo đức nghề nghiệp của một số giáo viên ngày càng tăng như việc nâng điểm, sửa điểm, thêm điểm của học sinh; tình trạng học sinh ngồi nhầm lớp; tình hình một bộ phận học sinh tiểu học chưa đọc thông viết thạo đã là vấn đề cấp thiết của toàn ngành và toàn xã hội…

         Trong khi thực hiện các chỉ tiêu thi đua không sát thực tế, mang tính áp đặt, chưa lấy cơ sở đơn vị, nhà trường làm gốc. Nguyên nhân do căn bệnh chạy theo thành tích mà việc phấn đấu bằng mọi cách để đạt bằng được các chỉ tiêu thi đua đề ra. Thành tích và kết quả nhiều đơn vị, nhà trường đạt được chưa phản ánh đúng thực chất của việc thi đua và chưa phản ánh đúng kết quả thực chất của việc dạy và học. Sự tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong ngành giáo dục do một số nguyên nhân chính sau:

         Trước hết là nhận thức sai lệch của một bộ phận phụ huynh học sinh và học sinh, sinh viên cho rằng các em mất công học hành bấy nhiêu năm trời nên cần có một tấm bằng tốt nghiệp THCS, THPT để làm  “giấy thông hành vào đời”. Không cấp cho các em giấy chứng nhận đó, các em biết đi đâu, làm gì. Để có điểm số cao, có bằng tốt nghiệp trong khi năng lực học sinh, sinh viên chưa đạt yêu cầu về chất lượng chuẩn kiến thức; một số phụ huynh học sinh sinh viên sẵn sàng có một số việc làm chưa đúng để tạo điều kiện cho con em lên lớp trong khi con em mình học kém và chưa có sự cố gắng cao. Do sự yếu kém trong thực hành dân chủ, sự thiếu kiểm tra thực tế của lãnh đạo một số nhà trường nên việc thi đua, khen thưởng thiếu các tiêu chí đánh giá đúng, chính xác, cụ thể so với sự nỗ lực, sáng tạo lao động của các thầy cô giáo, học sinh, sinh viên  và của các cơ sở giáo dục. Một bộ phận cán bộ, giáo viên  trung thực, nỗ lực trong việc chấp hành luật pháp, trong thực hiện đạo đức nghề nghiệp, giảng dạy và quản lý lại bị đánh giá là kém, thua những người làm giả, nói dối, kém hiệu quả.

         Trước tình hình thực tế trên, Thủ tướng Chính phủ đã ra Chỉ thị số 33/CT- về “Nói không với tiêu cực và khắc phục bệnh thành tích trong giáo dục” và Bộ GD&ĐT đã phát động cuộc vận động Hai không “Nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục”. Sau 4 năm triển khai thực hiện Chỉ thị số 33 của Thủ tướng và cuộc vận động Hai không do Bộ GD&ĐT phát động, cuộc vận động đã đi vào đời sống các nhà trường, có ảnh hưởng sâu sắc, toàn diện đến nhận thức hành động việc làm của hệ thống giáo dục cả nước, của đội ngũ nhà giáo và CBQLGD các cấp trong hệ thống giáo dục quốc dân trên địa bàn tỉnh Hòa Bình.

         Cùng với cả nước, ngành GD&ĐT Hòa Bình được sự lãnh đạo của Tỉnh ủy, HĐND, UBND, sự chỉ đạo của Bộ GD&ĐT; sự phối hợp với các cơ quan ban ngành, đoàn thể tỉnh và UBND các huyện, thành phố; sự đồng thuận của nhân dân các dân tộc trong tỉnh, cuộc vận động “Hai không” đã triển khai thực hiện sâu rộng trong toàn ngành và đã dành được nhiều kết quả bước đầu hết sức quan trọng. Đạt được những kết quả trong việc thực hiện Chỉ thị số 33 của Thủ tướng Chính phủ là do ngành GD&ĐT đã làm tốt công tác tham mưu với Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh; sự phối hợp chặt chẽ với UBND các huyện, thành phố trong triển khai thực hiện. Xác định rõ mục tiêu của hai vấn đề bức xúc là tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục. Đây là hai nội dung chính cần khắc phục, ngành GD&ĐT đã chỉ đạo toàn ngành:

          Thứ nhất, ngành GD&ĐT chỉ đạo quyết liệt việc nói không với tiêu cực trong thi cử và tình trạng học sinh ngồi nhầm lớp. Chỉ đạo loại bỏ các chỉ tiêu lên lớp, chỉ tiêu đỗ tốt nghiệp. Không coi các chỉ tiêu đỗ tốt nghiệp làm kết quả đánh giá các nhà trường. Các chỉ tiêu % học sinh đạt loại giỏi, khá, trung bình, yếu đối với các môn học, đối với các lớp và nhà trường kiên quyết không áp đặt từ cấp trên xuống mà là kế hoạch tự đề xuất của các lớp, các trường, trên cơ sở có sự đánh giá trình độ học sinh đầu năm học và sự thảo luận thống nhất giữa các thầy cô, học sinh của các lớp. Việc đánh giá nỗ lực dạy và học tốt của mỗi lớp, mỗi trường cần xem xét đầy đủ các biện pháp cụ thể mà tập thể giáo viên và học sinh đã thực hiện để khắc phục khó khăn nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo. Bỏ tiêu chí % học sinh lưu ban. Các chỉ tiêu này là kết quả thảo luận và thống nhất phấn đấu với các ý kiến của học sinh, giáo viên, phụ huynh và địa phương. Không khống chế tỷ lệ phần trăm đạt danh hiệu lao động tiên tiến, chiến sỹ thi đua ở một tập thể.

          Thứ hai, xác định những tiêu chí thi đua nào, cách chỉ đạo của cấp nào trong thời gian qua đã dẫn tới việc để các thầy cô, các nhà quản lý ở cơ sở phải nói dối, làm dối? Cách đánh giá thi đua nào đã khuyến khích các thầy cô, các đơn vị cơ sở phải làm những việc không hiệu quả, lãng phí thời gian, sức khoẻ, nguồn lực của ngành và xã hội. Phải làm thế nào để tạo sự chủ động sáng tạo dẫn tới việc nâng cao hiệu quả công tác thi đua của giáo viên, các trường? Cần loại bỏ các chỉ tiêu nào, cần thay đổi các chỉ tiêu nào, cần thêm các chỉ tiêu nào khi đánh giá học sinh, sinh viên, nhà giáo và cơ sở nhà trường để loại bỏ bệnh thành tích, khuyến khích dạy và học sáng tạo, hiệu quả? Cần thay đổi việc đưa ra các tiêu chuẩn, danh hiệu thi đua cho cá nhân, tập thể, địa phương và thay đổi cách đánh giá như thế nào cho phù hợp. Mục đích công tác thi đua là khuyến khích lao động sáng tạo, có hiệu quả, là phổ biến gương tốt, cách làm hay cho nhiều người, nhiều tập thể, nhiều địa phương. Những gì ngăn cản, trái với mục đích của thi đua cần phải được loại bỏ.

          Từ cách chỉ đạo cụ thể quyết liệt trên trong 4 năm qua, ngành GD&ĐT, các nhà trường đã triển khai cuộc vận động có hiệu quả đã mang lại nhiều yếu tố tích cực. Chất lượng giáo dục được đánh giá ngày càng đúng và thực chất hơn, không mang tính áp đặt. Tình trạng vi phạm về thi cử, kiểm tra giảm hẳn; tình trạng ngồi nhầm lớp của học sinh từng bước được khắc phục. Tình trạng vi phạm quy chế thi của học sinh, sinh viên giảm đáng kể. Chất lượng giáo dục được nâng lên và ngày càng đi vào thực chất. Tình trạng chạy theo thành tích đã được khắc phục đáng kể. Thi đua đã trở thành động lực xuất phát từ mỗi thầy cô giáo, mỗi nhà trường. Thi đua xuất phát từ yêu cầu khách quan không mang bệnh thành tích. Các tập thể, cá nhân tốt xuất hiện ngày càng nhiều hơn, được tập thể đánh giá, suy tôn đúng bản chất hơn. Tình trạng chạy theo thành tích, làm giả dối bị chặn đứng và giảm đáng kể, tạo thêm nhiều cách làm mới phù hợp, hiệu quả hơn.

           Chỉ thị số 33/CT-TTg của thủ tướng về “Nói không với tiêu cực và khắc phục bệnh thành tích trong giáo dục” và cuộc vận động “Nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục” do Bộ GD&ĐT phát động đã triển khai thực hiện qua 4 năm đã thực sự mang lại hiệu quả thiết thực trong toàn ngành GD&ĐT, đặc biệt là trong các đơn vị, nhà trường trong mỗi cán bộ, giáo viên, CBQLGD, trong các em học sinh, sinh viên. Cuộc vận động đã thấm sâu vào các nhà trường và đã trở thành mục tiêu phấn đấu của các đơn vị, trường học trong suốt 4 năm qua. Cuộc vận động đã mang lại nhiều nét mới trong các nhà trường. Bệnh thành tích và tiêu cực trong thi cử, trong kiểm tra đã được khắc phục đáng kể đã thực sự mang lại hiệu quả, chất lượng trong các nhà trường.

         Tuy nhiên, đây là cuộc vận động lâu dài, khó khăn, đòi hỏi có sự tham gia của nhiều cấp, nhiều ngành và toàn xã hội trong một thời gian dài mới khắc phục được triệt để. Tình trạng tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích tuy đã bị chặn đứng nhưng không phải các tiêu cực và bệnh thành tích đã hết. Các tiêu cực và bệnh thành tích vẫn còn len lỏi trong việc làm kể cả trong nhận thức của một số CBQLGD và đội ngũ Nhà giáo. Cuộc vận động cần tiếp tục được thực hiện trong thời gian tiếp theo với hình thức và chất lượng cao hơn mới đem lại kết quả thực chất và bền vững. Trong giai đoạn tới, thực hiện cuộc vận động đi vào bản chất hơn, ở mức cao hơn, trên nhiều khía cạnh, lĩnh vực không chỉ ở tiêu cực trong thi cử mà chống tiêu cực ở tất cả các lĩnh vực của GD&ĐT; không chỉ khắc phục bệnh thành tích trong thi đua mà khắc phục bệnh thành tích ở tất cả các tiêu chí đánh giá GD&ĐT. Cuộc vận động tiếp tục cần sự lãnh đạo, chỉ đạo của tỉnh, sự phối hợp của UBND các huyện, thành phố cuộc vận động mới đạt hiệu quả, chất lượng cao hơn, góp phần nâng cao chất lượng GD toàn diện trong các nhà trường.