Khăn quàng đỏ là biểu tượng Đội viên
Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh.
Cũng như một số tổ chức Thiếu niên ở
những nước cộng sản, Khăn quàng đỏ thường
là một miếng
vải màu
đỏhình tam giác cân, thường làm từ
vải bông.
Khăn quàng đỏ được thắt lên cổ áo của Đội viên theo một quy tắc nhất định. Khăn
quàng đỏ cũng như một số loại trang phục khác, có ý nghĩa là biểu trưng cho một
tập thể, một tổ chức nào đó, hoặc biểu thị cho một tư cách, địa vị xã hội. Đội
viên Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh đeo khăn quàng đỏ là biểu trưng cho
việc mình đã gia nhập tổ chức
Đội Thiếu niên Tiền phong.
Ngoài ý nghĩa đó, 3 góc của chiếc Khăn quàng đỏ hình tam giác còn được nhiều
người theo
chủ nghĩa cộng sản hay
chủ nghĩa xã hội cho là biểu trưng của sự liên
kết giữa 3 thế hệ trong gia đình và 3 tổ chức nòng cốt của chủ nghĩa xã hội bao
gồm: thế hệ cha - thế hệ anh - thế hệ em tương ứng với 3 tổ chức Đảng Cộng Sản
- Đoàn Thanh niên Cộng Sản - Đội thiếu niên tiền phong. Đây là điều mà trước
đây, các gia đình có 3 thế hệ theo lý tưởng của Đảng Cộng Sản rất tự hào khi
đeo Khăn quàng đỏ.
Nhớ lại trước đây, khi chúng tôi được
vinh dự kết nạp vào Đội thiếu niên tiền phong. Hồi hộp và vui mừng suốt đêm,
háo hức chờ đợi đến giây phút đầu tiên được đeo Khăn quàng đỏ. Tuy lúc bấy giờ
còn khó khăn, khăn quàng đỏ được may từ loại vải thô, hơi sần sùi, lại được cắt
khá nhỏ. Nhà có nhiều anh em đi học thì khi anh lên lớp lớn hơn sẽ nhường lại
cho các em sau hoặc các anh lớn tuổi trao lại. Đến khi chúng tôi lần đầu được đeo
thì chiếc khăn quàng đỏ đã ngả màu với nhiều vết nhăn lỗ chỗ trên nền vải. Càng
nhớ hơn mỗi lần thắt khăn trên cổ áo là rất khó khăn bởi nếu thắt không đúng
cách thì sẽ không có được hai dải kéo xuống, và không thể rút khi tháo ra. Để
tự tay thắt khăn quàng, chúng tôi phải học chi ly từng động tác của các anh chị,
của thầy cô giáo hướng dẫn. Nhưng thật khổ, cứ mỗi lần thắt xong là không thể
tháo ra được. Vậy là tự chúng tôi biết rằng mình vẫn chưa thắt đúng cách. Và
rồi về sau vì vinh dự và trách nhiệm chúng tôi còn thi nhau xem ai thắt nhanh
và đúng kỹ thuật. Và rồi ai cũng chiến thắng, chẳng ai là không biết thắt và
cũng chẳng ai là thắt sai kỹ thuật cả. Chiếc khăn quàng đỏ là một hành trang
luôn bên mình khi chúng tôi đến trường. Điều vẫn còn khắc như in trong tâm trí
chúng tôi là lời cô dạy: chiếc khăn quàng là một phần của lá cờ Tổ quốc! Chính
khi hiểu được biểu tượng này, ai trong lứa tuổi chúng tôi cũng trân trọng và
cảm nhận sự thiêng liêng khi được mang hình ảnh cờ Tổ quốc trên vai.
Chiếc Khăn quàng đỏ mãi mãi là một phần
của lá cờ Tổ quốc thắm máu cha ông, nhưng hiện nay, một số ít học sinh và Đội
viên chưa cảm nhận hết được lòng tự hào
khi được mang khăn quàng đỏ trên vai. Khăn quàng đỏ có ý nghĩa to lớn như vậy,
nhưng hiện nay, nhiều em học sinh khi được hỏi về ý nghĩa của Khăn quàng đỏ có
lẽ không phải học sinh nào cũng nói được ngay. Mỗi ngày, trên đường đi ngang
qua cổng trường hay đi trên đường phố, tình cờ bắt gặp những chiếc Khăn quàng
trên vai các em mà không khỏi chạnh lòng. Chiếc Khăn quàng đỏ nhàu nhĩ, cũ kỹ
và dính nhiều vết mực, chưa kể các em chưa biết thắt khăn. Một số em đeo không
đúng kỹ thuật “thắt nút chó” theo cách gọi chỉ kỹ thuật đeo bị lỗi. Tại một số
ít trường Tiểu học hiện nay, việc kết nạp Đội cho các em học sinh chỉ hết sức bình
thường và các cháu coi việc vào Đội là đương nhiên chứ không phải là sự phấn
đấu gì, vì thế, các cháu không ý thức được sự hiện diện của chiếc khăn quàng
trên vai. Quả thật, nếu có để ý mới thấy, chiếc khăn quàng của đội viên trong một
số ít trường hiện nay đang bị dần mất đi sự thiêng liêng vốn có.
Nhiều giá trị cuộc sống giờ đã ít nhiều
thay đổi cũng từ những lối nghĩ và hành động chưa đúng của một số học sinh
trong việc đeo khăn quàng đỏ, nguyên nhân chính do người lớn, thầy giáo, cô
giáo, Tổng phụ trách Đội chưa quan tâm, hướng dẫn, chỉ đạo cụ thể từ việc hết
sức nhỏ bé là thắt khăn, giữ gìn, bảo vệ khăn quàng đỏ đến những việc lớn hơn
như ước mơ và hoài bão. Một khi Đội viên Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh mang
trên vai chiếc Khăn quàng đỏ mà chưa hiểu hết giá trị và ý nghĩa của biểu trưng
thì việc giáo dục cho các em chưa đạt hiệu quả như mong muốn, chưa nói đến việc
nói khái quát cao hơn là giáo dục các em nhớ về nguồn cội, nhớ về sự hy sinh
xương máu của bao thế hệ cha ông hun đúc nên truyền thống của một dân tộc anh
hùng.
Khắc phục được
nhược điểm trên, giúp các em đội viên mỗi lần thắt chiếc khăn quàng đỏ lên vai,
các em sẽ luôn ý thức được mình phải giữ
gìn, trân trọng giá trị biểu trưng của khăn quàng đỏ. Mong sao, biểu trưng Khăn quàng đỏ mãi
mãi là biểu tượng cao đẹp theo các em đi cùng năm tháng.