Triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới

          Giáo sư Phùng Xuân Nhạ - Bộ trưởng Bộ GD&ĐT chủ trì hội nghị. Dự hội nghị tại điểm cầu tỉnh Hòa Bình có NGƯT Bùi Trọng Đắc – TUV, Giám đốc Sở GD&ĐT; lãnh đạo các sở, ban, ngành liên quan; Trưởng Phòng GD&ĐT huyện, thành phố, Hiệu trưởng trường CĐSP Hòa Bình, Hiệu trưởng các trường THPT trên địa bàn thành phố Hòa Bình.

          Ngày 26/12/2018, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT đã ban hành Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT ban hành Chương trình giáo dục phổ thông. Theo đó, từ năm học 2020 – 2021 sẽ bắt đầu áp dụng đối với lớp 1; từ năm học 2021 – 2022 áp dụng đối với lớp 2 và lớp 6; từ năm học 2022 – 2023 áp dụng đối với lớp 3, lớp 7 và lớp 10; từ năm học 2023 – 2024 áp dụng đối với lớp 4, lớp 8 và lớp 11; từ năm học 2024 – 2025 áp dụng đối với lớp 5, lớp 9 và lớp 12.
         Chương trình giáo dục phổ thông hiện hành được xây dựng theo định hướng nội dung, nặng về truyền thụ kiến thức, chưa chú trọng giúp học sinh vận dụng kiến thức học được vào thực tiễn. Theo mô hình này, kiến thức vừa là “chất liệu”, “đầu vào” vừa là “kết quả”, “đầu ra” của quá trình giáo dục. Vì vậy, học sinh phải học và ghi nhớ rất nhiều nhưng khả năng vận dụng vào đời sống rất hạn chế.
          Do đó, điểm mới lần này của Chương trình giáo dục phổ thông mới được xây dựng theo mô hình phát triển năng lực, thông qua những kiến thức cơ bản, thiết thực, hiện đại và các phương pháp tích cực hóa hoạt động của người học, giúp học sinh hình thành và phát triển những phẩm chất và năng lực mà nhà trường và xã hội kỳ vọng.
         Chương trình giáo dục phổ thông hiện hành có nội dung giáo dục gần như đồng nhất cho tất cả học sinh; việc định hướng nghề nghiệp cho học sinh, ngay cả ở cấp THPT chưa được xác định rõ ràng. Nhưng ở Chương trình giáo dục phổ thông mới, phân biệt rõ hai giai đoạn: giai đoạn giáo dục cơ bản (từ lớp 1 đến lớp 9) và giai đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp (từ lớp 10 đến lớp 12).
         Trong Chương trình giáo dục phổ thông hiện hành, sự kết nối giữa chương trình các cấp học trong một môn học và giữa chương trình các môn học chưa chặt chẽ; một số nội dung giáo dục bị trùng lặp, chồng chéo hoặc chưa thật sự cần thiết đối với học sinh phổ thông. Chương trình giáo dục phổ thông mới chú ý hơn đến tính kết nối giữa chương trình của các lớp học, cấp học trong từng môn học và giữa chương trình của các môn học trong từng lớp học, cấp học. Việc xây dựng chương trình tổng thể, lần đầu tiên được thực hiện tại Việt Nam, đặt cơ sở cho sự kết nối này.
           Chương trình giáo dục phổ thông hiện hành thiếu tính mở nên hạn chế khả năng chủ động và sáng tạo của địa phương và nhà trường cũng như của tác giả SGK và giáo viên. Cho nên ở Chương trình giáo dục phổ thông mới, bảo đảm định hướng thống nhất và những nội dung giáo dục cốt lõi, bắt buộc đối với học sinh toàn quốc, đồng thời trao quyền chủ động và trách nhiệm cho địa phương và nhà trường trong việc lựa chọn, bổ sung một số nội dung giáo dục và triển khai kế hoạch giáo dục phù hợp với đối tượng giáo dục và điều kiện của địa phương, của cơ sở giáo dục, góp phần bảo đảm kết nối hoạt động của nhà trường với gia đình, chính quyền và xã hội. Chương trình giáo dục phổ thông mới được xây dựng đảm bảo định hướng thống nhất và những nội dung giáo dục cốt lõi, bắt buộc đối với học sinh toàn quốc; đồng thời trao quyền chủ động và trách nhiệm cho địa phương, nhà trường. Chương trình giáo dục phổ thông được chia thành 2 giai đoạn: giai đoạn giáo dục cơ bản (từ lớp 1 đến lớp 9) và giai đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp (từ lớp 10 đến lớp 12).

        Chương trình hiện hành, học sinh tiểu học học 2.353 giờ. Chương trình mới là chương trình học 2 buổi/ngày (9 buổi/tuần), tính trung bình học sinh học 1,8 giờ/lớp/buổi học; có điều kiện tổ chức các hoạt động vui chơi, giải trí nhiều hơn. Chương trình hiện hành là chương trình học 1 buổi/ngày (5 buổi/tuần), tính trung bình học sinh học 2,7 giờ/lớp/buổi học. Ở cấp THCS, theo Chương trình giáo dục phổ thông hiện hành, học sinh học 3.124 giờ. Như vậy, thời lượng học ở THCS giảm 53,5 giờ. Đối với bậc THPT, theo Chương trình giáo dục phổ thông hiện hành, học sinh Ban cơ bản học 2.546 giờ; học sinh ban A, ban C học 2.599 giờ. Như vậy, thời lượng học ở THPT giảm mạnh, từ 262 giờ đến 315 giờ.

          Về thời lượng dạy học, tuy chương trình mới có thực hiện giảm tải so với chương trình hiện hành nhưng những tương quan về thời lượng dạy học giữa các môn học không có sự xáo trộn. Về phương pháp giáo dục, phương pháp giáo dục mới phát huy tính tích cực của học sinh, khắc phục nhược điểm của phương pháp truyền thụ một chiều.

         Tại hội nghị, đại biểu đã được thông qua: Báo cáo đề dẫn triển khai chương trình mới; báo cáo đề dẫn về tập huấn giáo viên; báo cáo đề dẫn về chuẩn bị cơ sở vật chất đồng thời được nghe những phát biểu về công tác chuẩn bị, những khó khăn vướng mắc, những kiến nghị đề xuất từ lãnh đạo UBND các tỉnh, lãnh đạo các Sở GD&ĐT từ 63 điểm cầu trong cả nước; tại Hội nghị lãnh đạo các Bộ, ngành, trung ương cũng phát biểu làm rõ những giải pháp nhằm tháo gỡ từng bước những khó khăn vướng mắc cho các địa phương khi tiến hành triển khai thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới. 

         Phát biểu khai mạc Hội nghị, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho rằng, có hai điều rất quan trọng, ảnh hưởng đến thành bại của chương trình, đó là giáo viên và cơ sở vật chất trường lớp. Về giáo viên hiện đang thừa thiếu cục bộ, Bộ GD&ĐT đã giao cho các đơn vị thực hiện rà soát giáo viên để có đề xuất với Bộ Nội Vụ để tuyển sinh, đồng thời tính toán lại định mức công việc của giáo viên để có thể đáp ứng được chương trình mới; đồng thời tiến hành tập huấn đồng bộ cho đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên trong toàn ngành theo lộ trình, kế hoạch cụ thể nhằm đáp ứng được yêu cầu đổi mới. Về cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học hiện đang thiếu, hoặc không còn phù hợp với chương trình giáo dục phổ thông mới, Bộ GD&ĐT sẽ sớm rà soát và ban hành danh mục trang thiết bị đáp ứng chương trình giáo dục phổ thông mới để các cơ sở giáo dục chủ động rà soát thực tế tại đơn vị để chủ động ưu tiên bố trí ngân sách đầu tư mua sắm, bổ sung. Tại Hội nghị Bộ Trưởng Phùng Xuân Nhạ cũng đề nghị các địa phương, lồng ghép có hiệu quả và sử dụng đúng mục đích nguồn vốn từ các chương trình, đề án, dự án; huy động các nguồn lực hợp pháp để thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới.

            Văn Hùng